Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ

Η Κλιματική Απειλή
Βρισκόμαστε στο κατώφλι μιάς τρομαχτικής καινούριας εποχής. Ποτέ μέχρι σήμερα δέν έβαλε ολόκληρον τον πλανήτη σε κίνδυνο η εκμετάλλευση του περιβάλλοντος από τους ανθρώπους.
Αυτό κάνει η Κλιματική Αλλαγή
Έχει γίνει η μέγιστη απειλή για τον πλανήτη μας και γιά όλες, - ους που ζούμε σ’ αυτόν, εκτός από τα σύγχρονα όπλα μαζικής καταστροφής.
Τα «αέρια του Θερμοκηπίου» που προκαλούν την κλιματική αλλαγή έχουν βραδυφλεγείς επιπτώσεις, όπως οι αρρώστιες με μεγάλο χρονικό διάστημα επώασης. Αυτό σημαίνει πως δέν γνωρίζουμε πόση μή αναστρέψιμη βλάβη έχουμε ήδη προκαλέσει – όμως γνωρίζουμε ότι αν δέν δράσουμε τώρα οι συνέπειες θα είναι πολλαπλά καταστροφικότερες.
Η βλάβη έχει προκληθεί κυρίως από τα πλούσια κράτη (που καίνε περισσότερα καύσιμα τύπου κάρβουνο και πετρέλαιο κι’ έτσι διαχέουν περισσότερο C02 – το βασικό «αέριο του θερμοκηπίου»), όμως οι φτωχότερες χώρες θα υποφέρουν περισσότερο και αμεσότερα… αν και απειλούνται μακροπρόθεσμα οι πάντες. Πεθαίνουν άνθρωποι από την κλιματική αλλαγή τώρα, αν και δέν είναι τόσο προφανές μιάς και συμβαίνει μέσω των σταθερών και αδυσώπητων «αυξήσεων» στη συχνότητα και τη σοβαρότητα των «φυσικών καταστροφών» στις οποίες έχουμε συνηθίσει (πλημμύρες, ξηρασίες, τυφώνες, πυρκαγιές κ.λ.π.)
Ουσιαστικά αυτό συμβαίνει επειδή η παγκόσμια υπερθέρμανση σημαίνει μιάν αύξηση στα καιρικά συστήματα γενικότερα: αυτή η ενέργεια δέν ευθύνεται μόνον για την αύξηση της θερμοκρασίας. Ευθύνεται και γιά τα ακραία και βιαιότερα καιρικά φαινόμενα. Επί πλέον ο ρυθμός με τον οποίο η ανθρωπότητα προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας (και τις αλλαγές στο κλίμα) είναι κατά πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ζωής της ανθρωπότητας. Και δέν πρόκειται κατ’ ανάγκην για μια αργή, σταθερή αύξηση: όταν φτάνουμε ορισμένα όρια, μπορεί να προκύψουν εντελώς αιφνίδιες μεταβολές… και η όλη διαδικασία μπορεί να επιταχυνθεί και να βγει από κάθε έλεγχο, σ’ αυτό που επιστήμονες αποκαλούν ανεξέλεγκτη κλιματική αλλαγή. Αυτό, λοιπόν, που σημαίνουν η «θερμική αύξηση» και η «κλιματική αλλαγή» είναι η αποσταθεροποίηση του κλίματος… με την απειλή της ολικής αποσταθεροποίησης του κλίματος της Γης, από το οποίο εξαρτόμαστε όλες,-οι για την ύπαρξή μας.
Οι τεράστιες περιοχές ψυχρού, κενού διαστήματος που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του Σύμπαντος είναι αφιλόξενες για τη Ζωή. Η Ζωή μπορεί να υπάρχει στη γη και μόνον, χάρις στο λεπτό προστατευτικό κάλυμμα που είναι η ατμόσφαιρα, και μόνον χάρις στο γεγονός ότι η ατμόσφαιρα περιέχει το σωστό ποσοστό αερίων. Έτσι ο πλανήτης μας δεν είναι ένας έρημος, ψυχρός τόπος, όπως ο Άρης ή ο Πλούτων ούτε αφόρητα ζεστός όπως ο Ερμής. Τώρα η ανθρωπότητα διαταράσσει αυτήν την πολύτιμη και ευαίσθητη ισορροπία.
Αυτό ξεκίνησε από τη Βιομηχανική Επανάσταση που προκάλεσε τις μαζικές απελευθερώσεις ορισμένων αερίων. Το μεγαλύτερο ποσοστό σ’ αυτά τα αέρια κατείχε το διοξείδιο του άνθρακα, που προκαλείται από την καύση καυσίμων τύπου κάρβουνο, πετρέλαιο και αέρια που προέρχονται από απολιθωμένη βλάστηση, θαμμένη κάτω από την επιφάνεια της γης. Περιλαμβάνονται, όμως, εδώ και ορισμένα άλλα αέρια όπως το μεθάνιο, το αέριο νιτρικό οξύ και ο συνδυασμός άνθρακα-αλογόνου. Παράλληλα κόβουμε δέντρα, αποψιλώνουμε δάση, με ρυθμούς ανήκουστους. Τα δέντρα, όπως τα περισσότερα είδη βλάστησης – και οι «μορφές ζωής» - περιέχουν άνθρακα. Γι’ αυτό το κάψιμο ή η σήψη τους απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα αυτό που είχε αποθηκευτεί μέσα τους ως C02.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι τα τελευταία 200 χρόνια αυξήσαμε την ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα κατά ΕΝΑ ΤΡΙΤΟ. Αυτό ξεπερνά το επίπεδο του άνθρακα που γνώρισε η γη τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή πριν ακόμη πριν υπάρξουν στη γη όχι άνθρωποι αλλά ούτε και ανθρωποειδή. Μην αφήνετε, λοιπόν, κανέναν να σας λέει ότι τα έχουμε ξαναδεί αυτά…. Ότι στον 17ο αιώνα σημειώθηκε μιά ελλάσων «εποχή παγετώνων». Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι απείρως μεγαλύτερο…. Και ακόμη δέν έχουμε δει, ούτε υπολογίσει, όλες τις επιπτώσεις - αυτό είναι το πιό τρομαχτικό. Ναι: έχουν υπάρξει αλλαγές τόσο μεγάλες πριν από πολλά, πολλά χρόνια στη γεωλογική μας ιστορία, αλλά πάντα συνοδεύτηκαν από καταστροφικές επιπτώσεις στη Ζωή στη Γη, τουλάχιστον με τη μορφή που είχε τότε. Αυτή η γνώση, όμως, δέν περιλαμβάνει τα άλλα «αέρια του θερμοκηπίου». Η επίπτωση της αύξησής τους τώρα μόλις αρχίζει να γίνεται αισθητή στις κλιματικές μεταβολές. Η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της γης έχει ανεβεί κατά 0.6 βαθμούς τα τελευταία εκατό χρόνια. Αυτό μπορεί να μήν φαίνεται πολύ, αλλά οι επιπτώσεις παγκόσμια είναι σημαντικές. Ανάμεσά τους είναι και η μείωση των πάγων κατά 10% ενώ η Αρκτική Θάλασσα έχει μειωθεί κατά την πυκνότητα ως και 40%. Η δεκαετία του ’90 ήταν η πιο ζεστή στην ιστορία.
Πόσο θα ανεβεί η θερμοκρασία στον αιώνα μας; Κανείς δέν γνωρίζει ακριβώς. Η IPCC (Inter-governmental Panel on Climate Chang=Διακυβερνητική Επιτροπή για το Κλίμα) τήν υπολογίζουν μεταξύ 1.4 και 5.8 βαθμούς Κελσίου. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι ο πρώτος αριθμός σημαίνει μιά αύξηση κατά 41% στη μέση θερμοκρασία της γης. Χρειάστηκε μιά μείωση κατά μόνον 21% για να προκαλέσει την τελευταία εποχή παγετώνων. Οι μικρές άνοδοι της θερμοκρασίας είναι πιο σημαντικές απ’ ό,τι φαίνονται όταν αναλογιστούμε την ευαισθησία των κλιματικών συστημάτων της γης.
Από την άλλη, το Κέντρου Καιρού Hadley Weather υπολογίζει την άνοδο της θερμοκρασίας σε περίπου 8,8 degrees : πρόκειται γιά τεράστια αύξηση. Ένας από τους λόγους γι’ αυτή την εκτίμηση του εν λόγω κέντρου είναι το ότι συνυπολόγισαν αυτά που αποκαλούν «θετικές αναδράσεις». Αυτό σημαίνει αντιδράσεις στη βιόσφαιρα, που έχουν προκληθεί από τις ανερχόμενες θερμοκρασίες και τίς κάνουν να ανεβαίνουν ακόμη περισσότερο. Ένας αληθινά ακόμη φοβερότερος παράγων, που δεν παίρνει υπ’ όψη του το Κέντρο Καιρού Hadley, είναι τα υδροξείδια μεθανίου: πρόκειται για κρυσταλλικές δομές που περιέχουν τεράστιες ποσότητες άνθρακα με μορφή μεθανίου, που είναι 20 φορές πιό ισχυρό ως «αέριο θερμοκηπίου» από το C02. Αν οι ανερχόμενες θερμοκρασίες ή κάποιο ίζημα γύρω του απελευθερώσει το μεθάνιο, οι συνέπειες θα είναι τρομαχτικές.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδιες – και πιθανότατα απρόβλεπτες – αλλαγές. Δεν πρόκειται απλώς για άνοδο των θερμοκρασιών αλλά για αλλαγές σε ολόκληρα κλιματικά συστήματα. Είναι δυνατόν να βυθιστούμε σε σκληρές και αμετάκλητες καταστάσεις, αν περάσουμε ορισμένα όρια. Το σωρευτικό, συνολικό αποτέλεσμα μπορεί να φέρει τόσο ανεξέλεγκτες καταστάσεις που να κάνει τον πλανήτη μας αδύνατο πιά να κατοικηθεί. Αυτή είναι η άποψη και του βρετανού υπουργού περιβάλλοντος, Michael Meacher.
Σε τελικήν ανάλυση τα αληθινά σημαντικά νούμερα που πρέπει να θυμόμαστε είναι εκείνα που αφορούν στην αύξηση του άνθρακα….εκείνη την αύξηση που συμβαίνει μια φορά στα 20 εκατομμύρια χρόνια και που οι συνέπειές της μπορούν απλώς να είναι πολύ τρομαχτικές.
Είναι καλό να θυμόμαστε ότι αυξάνεται συνεχώς η ομοφωνία γύρω από την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, που έχει προκληθεί από εμάς, τους ανθρώπους, αλλά και ότι η σοβαρότητα της κατάστασης είναι όλο και μεγαλύτερη. Συμπερασματικά, φανταστείτε τί προβλέψεις θα γίνονται σε 20 χρόνια! Να θυμάστε ότι είναι δυνατό βρεθεί τουλάχιστον ένας επιστήμονας ικανός να πει οποιαδήποτε ανοησία, αλλά οι περισσότεροι δεν προωθούν τις καριέρες τους ούτε κερδίζουν τον σεβασμό των συναδέλφων τους υποστηρίζοντας πράγματα εξωφρενικά. Υπάρχει προκατάληψη απέναντι στον συντηρητισμό στο ακαδημαϊκό και το επιστημονικό κατεστημένο: αυτά τα τρομαχτικά συμπεράσματα για την κλιματική αλλαγή δέν θα έβγαιναν ποτέ στο φως αν δέν υπήρχε κάτι πολύ πραγματικό πίσω τους. Κι’ ακόμη χειρότερα, οι προβλέψεις τους είναι πολύ πιθανό να υποεκτιμούν τα πράγματα παρά να τα υπερεκτιμούν την κλίμακα της κλιματικής αλλαγής που πρόκειται ν’ αντιμετωπίσουμε. Η Κλιματική Αλλαγή δεν είναι απλώς «ακόμη ένα» περιβαντολλογικό πρόβλημα. Έχουμε συνείδηση της κατάστασης εδώ και μόνον είκοσι χρόνια….σ’ αυτό το διάστημα έχει γίνει μιά επανάσταση στην Συζήτηση γιά το Περιβάλλον και στο μέγεθος της απειλής. Κάποια εποχή το σύνθημα «Σώστε τον Πλανήτη» ήταν ένα σύνθημα δίχως μεγάλο νόημα. Η Κλιματική Αλλαγή σημαίνει πως το σύνθημα «Σώστε τον Πλανήτη» είναι αληθινό, καίριο και πιεστικό.