Ερωτήματα για την Αναδάσωση στα Καλύβια Θορικού

Προς: Δημοτική Αρχή Καλυβίων Θορικού &

Ραδιοφωνικό Σταθμό ΣΚΑΙ 100,3

Κοινοποίηση:

Εφημερίδα Καθημερινή
Δημοτική Αρχή Κερατέας
Δασαρχείο Λαυρίου
Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής
Νομαρχία Ανατολικής Αττικής
Πρόεδρο Τμήματος Βιολογίας ΕΚΠΑ
Ελληνική Εταιρία Προστασίας Της Φύσης
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία

Αθήνα, 20 Νοεμβρίου 2007

Θέμα: Ερωτήματα για την Αναδάσωση στα Καλύβια Θορικού

Αξιότιμοι κύριοι/ες υπεύθυνοι,

το Σάββατο 17/11/2007 πληροφορήθηκα από το Ραδιοφωνικό Σταθμό ΣΚΑΙ 100,3 την ανοιχτή πρόσκληση προς κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη όπως συνδράμει στη προσπάθεια αναδάσωσης καμένων εκτάσεων στο όρος Πάνειο της Λαυρεωτικής που έχει προγραμματισθεί για την προσεχή Κυριακή 25 Νοεμβρίου. Επιθυμώντας πληρέστερη ενημέρωση, επισκέφθηκα την ιστοσελίδα του Σταθμού (www.skai.gr). Τα όσα διάβασα τα βρήκα πολύ ανησυχητικά. Η καταχώρηση ανέφερε ότι θα «αποκατασταθούν οι καμένες εκτάσεις των Καλυβίων», ότι «θα φυτευτούν 10 έως 15 χιλιάδες δέντρα που θα ξαναδώσουν ζωή στο δάσος που τύλιξαν οι φλόγες» και ότι «έξι μηχανήματα εκσκαφής και ένα τρακτέρ με αλέτρι ανοίγουν τις τρύπες που θα τοποθετηθούν τα δένδρα».

ΕΠΕΙΔΗ τα τελευταία τρία χρόνια περιδιαβαίνω τις πλαγιές του Πανείου όρους καταγράφοντας την χλωρίδα του και μελετώντας την δομή και την ιστορία της ετερογενούς μεσογειακής βλάστησής του (βλ. αναρτημένη ανακοίνωση από συνέδριο που επισυνάπτω),

ΕΠΕΙΔΗ άμεση προτεραιότητά αποτελεί η διατήρηση και η προστασία της φύσης του Πανείου όρους καθώς και των λοιπών ορεινών όγκων της Λαυρεωτικής που έχουν τεθεί υπό καθεστώς προστασίας με Προεδρικό Διάταγμα από το 2003 (βλ. άρθρο-παρέμβαση του υπογράφοντος στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 17ης Σεπτεμβρίου 2007),

ΕΠΕΙΔΗ η δεκαπενταετής ενασχόλησή μου με το αντικείμενο των δασικών πυρκαγιών με φέρνει σε θέση να γνωρίζω την ικανότητα της πλειονότητας των φυτικών ειδών που συνθέτουν τη βλάστηση των μεσογειακών οικοσυστημάτων (όπως αυτά του Πανείου όρους) να αναγεννώνται δυναμικά μετά τη φωτιά, χωρίς να απαιτείται ανθρώπινη επέμβαση,

ΕΠΕΙΔΗ πολλάκις έχει αποδειχθεί ότι η τεχνητή αναδάσωση μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα στην βιοποικιλότητα και την δυναμική των φυσικών οικοσυστημάτων σε σχέση με αυτά που καλείται να αντιμετωπίσει (βλ.
επισυναπτόμενο άρθρο στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της 19ης Αυγούστου 2007),
Επιτρέψτε μου να σας θέσω ορισμένα ερωτήματα σχετικά με την σκοπιμότητα της αναδάσωσης/δενδροφύτευσης:

ΠΡΩΤΟΝ, γιατί η τόση βιασύνη; Έχει προηγηθεί επιστημονική μελέτη αναδάσωσης, όπου να εξετάζονται οι παράγοντες που την επιβάλλουν; Είμαστε τόσο σίγουροι ότι τα εν λόγω οικοσυστήματα δεν θα αναγεννηθούν; Ακόμη και τα πεύκα, στις καμένες εκτάσεις που καλύπτονταν από νεαρό πευκοδάσος (αποτέλεσμα φυσικής αναγέννησης παλαιότερης πυρκαγιάς της δεκαετίας του 1970), το πιθανότερο είναι πως θα αναγεννηθούν.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ, σε ποιες θέσεις θα πραγματοποιηθεί; Κατά τη διάρκεια σύντομης επίσκεψής μου στη περιοχή το πρωί της Δευτέρας 19/12, κατέγραψα την διάνοιξη λάκκων (χωρίς �ευτυχώς και προς το παρόν� να έχει προκληθεί ιδιαίτερη διατάραχη στους αναβλαστάνοντες θάμνους [ενδεικτικά αναφέρω ότι οι νέοι βλαστοί σχίνων και πουρναριών σε ορισμένες θέσεις ξεπερνούν τα 40 εκατοστά! ]) στη περιοχή βόρεια της Μονής Αγίας Σκέπης, εκατέρωθεν του δρόμου Καλυβίων-Κερατέας. Πρόκειται για θέσεις όπου επικρατούσαν μεσογειακοί θαμνώνες. Προς στιγμή αναθάρρησα. Τουλάχιστον δεν θα επηρεαστούν οι κύριες πλαγιές του όρους. Όμως, στην ανακοίνωση αναφέρονται «10 έως 15 χιλιάδες δένδρα που θα ξαναδώσουν ζωή στο δάσος που τύλιξαν οι φλόγες»! Αναρωτιέμαι, οι συντάκτες του κειμένου αυτού είδαν τα κυκλάμινα που άνθισαν στη καμένη γη; Είδαν τους νέους βλαστούς των θάμνων; Είδαν τους φυτρωμένους σπόρους/σπέρματα; ?κουσαν το κελάηδημα του κοκκινολαίμη, του τρυποφράχτη και του πυρροβασιλίσκου; Και πού θα φυτευτούν 10 με 15 χιλιάδες δένδρα;

ΤΡΙΤΟΝ, ποια είδη δένδρων θα χρησιμοποιηθούν; Θα φυτεύουν πεύκα, γκορτσιές, πουρνάρια και βένια (δηλαδή δενδρώδη είδη της χλωρίδας του
βουνού) ή θα επαναληφθεί το χιλιοειδωμένο σενάριο της φύτευσης ευκαλύπτων, ακακιών, κουκουναριών και (αλίμονο) αϊλάνθων; Ειδών, δηλαδή, που μπορεί να συμβάλλουν στο ταχύ «πρασίνισμα» του τοπίου, αλλά δεν συμβιβάζονται με έννοιες όπως η «διατήρηση της βιοποικιλότητας» και η «αποκατάσταση τοπίων και οικοσυστημάτων».

Αξιότιμοι κύριοι/ες υπεύθυνοι,
Είναι αξιέπαινη η πρωτοβουλία σας, εφόσον αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, στην ενεργοποίηση των πολιτών. Το φετινό καλοκαίρι, μέσα από το δράμα των πυρόπληκτων περιοχών, μπορεί να αναδειχθεί σε περίοδο-ορόσημο, που να σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια άλλη εποχή. Αρκεί αυτό να γίνει με ενδεδειγμένους τρόπους και μέσα. Με μέσα που δεν θα θεραπεύουν την μία Ύβρη κατά του φυσικού περιβάλλοντος με μία άλλη Ύβρη. Προσφορά στη φύση δεν είναι μόνο η δενδροφύτευση! Είναι η οργάνωση για την πρόληψη των καταστροφών. Είναι η παρακολούθηση για την αποτροπή αλλοιώσεων και μεταβολών.

Θα περιμένω τις απαντήσεις σας με την αγωνία ενός ανθρώπου που προβληματίζεται και ανησυχεί για το μέλλον των βουνών και του φυσικού περιβάλλοντος της πολύπαθης Νοτιο-Ανατολικής Αττικής. Είμαι έτοιμος να αναγνωρίσω το λάθος της κριτικής μου σε περίπτωση που οι απαντήσεις σας είναι ικανοποιητικές. Και ειλικρινά σας λέω, εύχομαι να έχω κάνει λάθος!

Είμαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση.

Μετά τιμής,

Δρ. Δημήτριος Καζάνης
Επιμελητής Βοτανικού Μουσείου
Επιστημονικός Συνεργάτης
Τομέα Οικολογίας-Ταξινομικής
Πανεπιστήμιο Αθηνών
15784 Πανεπιστημιούπολη
Τηλ. 210-7274363
Φαξ 210-7274885
Κιν. 697-7090361
dkazanis@biol.uoa.gr